Category Archives: ถนนเลียบคลองภาษีเจริญ

เขตหนองแขม
เขต
คำขวัญ: หนองแขมเลื่องลือคือกล้วยไม้ งามจับใจคือดอกพุทธรักษา พุทธคุณหลวงพ่อพระปุญญาฯ มากคุณค่าสิ่งประดิษฐ์ที่คิดทำ
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°42′17″N 100°20′56″E
อักษรไทย	เขตหนองแขม
อักษรโรมัน	Khet Nong Khaem
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	35.825 ตร.กม. (13.832 ตร.ไมล์)
ประชากร (2562)[2]
• ทั้งหมด	156,354
• ความหนาแน่น	4,364.38 คน/ตร.กม. (11,303.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10160
รหัสภูมิศาสตร์	1023
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 555 ถนนเพชรเกษม แขวงหนองค้างพลู เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร 10160
เว็บไซต์	www.bangkok.go.th/nongkhame
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เขตหนองแขม เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม สภาพเศรษฐกิจดั้งเดิมขึ้นอยู่กับการเกษตรกรรม แต่ปัจจุบันสภาพพื้นที่เปลี่ยนแปลงไป เนื่องจากชุมชนเมืองขยายตัวจากพื้นที่ชั้นใน มีผู้ย้ายถิ่นเข้ามาอยู่อาศัยและประกอบอาชีพมากขึ้น พื้นที่การเกษตรจึงเริ่มถูกเปลี่ยนแปลงเป็นสถานที่ราชการ สถานศึกษา โรงพยาบาล สาธารณสุข สถานีโทรทัศน์ โรงงานอุตสาหกรรม อาคารพาณิชย์ และหมู่บ้านจัดสรร

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

ตั้งอยู่บนฝั่งธนบุรี (ทางตะวันตกสุดของกรุงเทพมหานคร) มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตทวีวัฒนา มีคลองบางไผ่เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตบางแค มีคลองทวีวัฒนา ถนนเพชรเกษม ซอยเพชรเกษม 69 (อินทาปัจ) และถนนบางบอน 3 เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตบางบอนและอำเภอกระทุ่มแบน (จังหวัดสมุทรสาคร) มีคลองหนามแดงเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอกระทุ่มแบน (จังหวัดสมุทรสาคร) และอำเภอสามพราน (จังหวัดนครปฐม) มีคลองสี่วา (คลองตากล่อม) คลองภาษีเจริญ คลองศรีสำราญ แนวแบ่งเขตการปกครองกรุงเทพมหานครกับจังหวัดสมุทรสาคร และแนวแบ่งเขตการปกครองกรุงเทพมหานครกับจังหวัดนครปฐมเป็นเส้นแบ่งเขต

ที่มาของชื่อเขต[แก้]

บริเวณแขวงหนองแขมในอดีตมีสภาพเป็นที่ราบลุ่ม บางแห่งมีน้ำท่วมขังตลอด (หนองน้ำ) และมีต้นแขม (หญ้าขนาดสูงชนิดหนึ่ง) ขึ้นอยู่หนาแน่นเป็นพง ก่อนหน้านั้นเคยมีชื่อเรียกว่า “หนองน้ำแดง” แต่ถูกลืมไปแล้ว^[3] จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2413 พระวินัยธร (คำ) เจ้าอาวาสวัดเชิงเลน ตำบลบางช้าง อำเภอสามพราน เมืองนครปฐม ได้สร้างวัดขึ้นที่ริมหนองน้ำแห่งหนึ่งและตั้งชื่อวัดว่า “วัดหนองแขม”^[4] ตามลักษณะของพื้นที่ ส่วนชาวบ้านก็ได้ขุดบ่อไว้ริมหนองเพื่ออาศัยใช้น้ำจืดและเรียกว่า “บ่อหนองแขม”^[4]

ประวัติ[แก้]

ต่อมาบริเวณหนองแขมซึ่งมีคลองภาษีเจริญตัดผ่านมีความเจริญและมีผู้คนเพิ่มขึ้น ในปี พ.ศ. 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้ง อำเภอหนองแขม ขึ้นตรงต่อกระทรวงนครบาล เนื่องจากทรงเล็งเห็นว่า พื้นที่บริเวณดังกล่าวน่าจะเป็นศูนย์กลางการพัฒนาในย่านฝั่งตะวันตกของพระนครได้^[4] โดยอำเภอหนองแขมสมัยนั้นแบ่งออกเป็น 4 ตำบล ได้แก่ ตำบลหนองแขม ตำแหน่งกำนันมีชื่อว่าขุนขจรหนองแขมเขตร์, ตำบลหนองค้างพลู มีขุนประเทศหนองแขมขันธ์เป็นกำนัน, ตำบลหลักหนึ่ง มีขุนหนองแขมกนิษฐศรเป็นกำนัน และตำบลหลักสอง มีขุนภิบาลเขตร์นครเป็นกำนัน ตั้งที่ว่าการอำเภออยู่หน้าโรงจับกัง (บ้านพักคนงาน) ของโรงสีเหลียงเฮงฮวดในปัจจุบัน^[4] จนถึงปี พ.ศ. 2452 จึงย้ายไปตั้งริมคลองภาษีเจริญฝั่งเหนือ บริเวณปากคลองมหาศร หมู่ที่ 5 ตำบลหนองแขม^[4]

ครั้นในปี พ.ศ. 2472 ทางการได้ลดฐานะอำเภอหนองแขมลงเป็น กิ่งอำเภอหนองแขม ขึ้นกับอำเภอภาษีเจริญ จังหวัดธนบุรี กระทรวงมหาดไทยได้ยกฐานะท้องที่ริมคลองภาษีเจริญ (บางส่วน) ของตำบลหนองแขมขึ้นเป็นสุขาภิบาลหนองแขมในปี พ.ศ. 2499^[5] จนถึงปี พ.ศ. 2501 เมื่อสภาพท้องที่มีความเจริญมากขึ้น จึงมีพระราชกฤษฎีกาให้จัดตั้ง อำเภอหนองแขม ขึ้นอีกครั้ง^[6] ประกอบด้วยเขตการปกครองย่อย 3 ตำบล เนื่องจากตำบลหลักหนึ่งซึ่งภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นตำบลบางแคนั้น^[4] ยังคงอยู่ในการปกครองของอำเภอภาษีเจริญ^[7]

จนกระทั่งมีประกาศคณะปฏิวัติให้รวมจังหวัดธนบุรีกับจังหวัดพระนครเข้าด้วยกันเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรีในปี พ.ศ. 2514^[8] และเปลี่ยนรูปแบบเป็นกรุงเทพมหานครในปี พ.ศ. 2515^[9] โดยยุบเลิกการปกครองท้องถิ่นแบบสุขาภิบาล รวมทั้งเปลี่ยนคำเรียกเขตการปกครองใหม่ อำเภอหนองแขมจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตหนองแขม และในปี พ.ศ. 2521 ได้ย้ายที่ว่าการเขตจากปากคลองมหาศร มาตั้งที่หมู่ที่ 7 แขวงหนองค้างพลู ซึ่งเป็นที่ตั้งสำนักงานเขตปัจจุบัน^[4]

ต่อมาในปี พ.ศ. 2541 กระทรวงมหาดไทยได้แยกแขวงหลักสอง (เฉพาะทางฟากตะวันออกของซอยเพชรเกษม 69 และถนนบางบอน 3) ไปจัดตั้งเป็นเขตบางแค^[10] ส่วนพื้นที่แขวงหลักสองเดิม (ที่อยู่ทางฟากตะวันตก) ถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของแขวงหนองค้างพลูและแขวงหนองแขม^[11]

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

เขตหนองแขมแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 2 แขวง ได้แก่

อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2562)	จำนวนบ้าน (ธันวาคม 2562)	ความหนาแน่นประชากร (ธันวาคม 2562)
หนองแขม	Nong Khaem	18.789	80,394	30,333	4,278.78
หนองค้างพลู	Nong Khang Phlu	17.036	75,960	31,549	4,458.79
ทั้งหมด		35.825	156,354	61,882	4,364.38

ประชากร[แก้]

[แสดง]สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตหนองแขม[12]

การคมนาคม[แก้]

ทางสายหลักในพื้นที่เขตหนองแขม ได้แก่

• ถนนเพชรเกษม ตั้งแต่คลองทวีวัฒนาจนสุดเขตกรุงเทพมหานคร
• ถนนทวีวัฒนา
• ถนนพุทธมณฑล สาย 3 (เพชรเกษม 104)
• ถนนมาเจริญ (เพชรเกษม 81 รวมถนนหนองแขม-บางบอน)

ส่วนทางสายรองและทางลัด ได้แก่

สถานที่สำคัญ ศูนย์ศึกษา และแหล่งท่องเที่ยว[แก้]

• วัดหนองแขม

วัดหนองแขมสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2413 เพื่อเป็นที่บรรจุอัฐิธาตุของบุพการี สถานศึกษาและบำเพ็ญบุญของชาวบ้านหัวย่าน จังหวัดนครปฐม ที่อพยพมาอยู่แถบหนองแขม ตั้งชื่อว่า “วัดหนองแขม” เนื่องจากมีหนองน้ำปกคลุมด้วยต้นแขมอยู่ใกล้วัด และต่อมากลายเป็นชื่อตำบลหนองแขม สิ่งสำคัญในวัดหนองแขมได้แก่ พระมหากัจจายนะ (หลวงพ่อโต) รูปหล่อพระครูวิทยาวรคุณ (หลวงพ่อพร) ขนาดเท่าองค์จริง ซึ่งคณะศิษยานุศิษย์ได้ร่วมกันสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2468 และยังมีรอยพระพุทธบาทจำลองประดิษฐานในมณฑป โดยมีการจัดงานปิดทองรอยพระพุทธบาทจำลองนี้ในช่วงเดือนสามของทุกปี

• วัดไผ่เลี้ยง

วัดไผ่เลี้ยงสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2526 โดยมีแม่เลี้ยง และแม่ไผ่ เป็นผู้ถวายที่ดินเพื่อสร้างวัด เดิมที่เป็นสำนักปฏิบัติธรรม ซึ่งมีพระมหายงยุทธ อุปคุตฺโต (สุขเงิน) เป็นประธานสงฆ์ต่อมาเป็นเจ้าอาวาสจนกระทั่งปัจจุบัน

• วัดศรีนวลธรรมวิมล

ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2523 พระครูสุนทรธรรมวิมล หรือ หลวงพ่อทวีศักดิ์ ชุตินธโร ได้เดินทางมาปักกลดใต้ต้นไม้ริมหนองน้ำใหญ่ในอำเภอหนองแขมเพื่อปฏิบัติภาวนาบำเพ็ญธรรม ต่อมานายธนิตย์ มาศรีนวล ชาวบ้านในละแวกนั้นมีจิตศรัทธาบริจาคที่ดินให้จำนวน 44 ไร่ โดยแบ่งเป็นเนื้อที่ของวัด 26 ไร่ 3 งาน 45 ตารางวา เป็นที่สร้างวัดชื่อ “วัดศรีนวลธรรมวิมล” ตามชื่อสกุลของผู้บริจาค โดยที่ดินส่วนหนึ่งได้ก่อสร้างเป็นโรงเรียนวัดศรีนวลธรรมวิมล ปัจจุบัน พระครูสุนทรธรรมวิมล เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีนวลธรรมวิมล และเป็นผู้ที่ได้ชื่อว่า เป็นพระนักพัฒนารูปหนึ่งที่ทำให้พื้นที่ชายขอบของอำเภอหนองแขมเริ่มมีความเปลี่ยนแปลงและเจริญมากขึ้น ท่านเป็นผู้บริจาคและก่อสร้างโรงพยาบาลหลวงพ่อทวีศักดิ์ ชุตินธโรอุทิศ เพื่อให้บริการแก่ประชาชนในบริเวณใกล้เคียง และได้บริจาคที่ดินและก่อสร้างโรงเรียนฝึกอาชีพ กรุงเทพมหานครเพื่อสร้างเสริมทักษะให้กับบุคคลทั่วไปให้มีอาชีพทำกินอย่างสุจริต

• วัดทองเนียม

วัดทองเนียม แขวงหนองแขม เดิมที่ดินผืนนี้เป็นพื้นที่ทำสวนและทำบ่อกุ้งมาก่อน โดยมีนายม้าน-นางเหว่า ทองเนียม เจ้าของที่ดิน ได้มีความประสงค์จะอุทิศที่ดินดังกล่าวทำเป็นสาธารณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนาและสังคม จึงได้อุทิศที่ดินผืนนี้เพื่อจัดสร้างเป็นวัดในบวรพระพุทธศาสนาให้ประชาชนทั่วไปในเขตหนองแขมและบริเวณใกล้เคียงได้บำเพ็ญบุญและปฏิบัติธรรม ซึ่งในวันที่ 17 มีนาคม 2535 กระทรวงศึกษาธิการ ได้ประกาศตั้งเป็นวัดในพระพุทธศาสนา ชื่อว่า “วัดทองเนียม” ตามชื่อสกุลของนาย ม้าน-นางเหว่า ทองเนียมอยู่ในสังกัดคณะธรรมยุตมีพื้นที่จำนวน 6 ไร่ 3 งาน

• วัดหลักสาม

วัดหลักสาม เดิมชื่อ สำนักสงฆ์พระอาทิตย์ พระจันทร์ ตั้งอยู่ที่ถนนเลียบคลองภาษีเจริญฝั่งใต้ แขวงหนองแขม พ.ศ. 2515 นายชวลิต เงินล้าน กับเพื่อน ได้มีจิตศรัทธาตั้งสำนักสงฆ์ขึ้น มีเจ้าอาวาสองค์แรก คือ พระครูสังฆรักษ์แก้ว สัจจวโร วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2531 ได้รับอนุญาตจากมหาเถรสมาคม ประกาศตั้งเป็นวัดขึ้นในพระพุทธศาสนา มีนามว่า “วัดหลักสาม” โดยมีพระครูสังฆรักษ์แก้ว สัจจวโร เป็นเจ้าอาวาส

• วัดอุดมรังสี

เป็นวัดที่สร้างขึ้นใหม่ซึ่งได้รับอนุญาตให้สร้างเมื่อ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2501 เมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2508 เกี่ยวกับนามวัดใช้คำว่า “อุดม” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของนามสกุลผู้สร้างวัด และถวายที่ดินให้ ประกอบกับคำว่า “รังสี” หมายถึง วัดอันเป็นแดนให้รัศมี หรือแสงสว่างมาก วัดนี้ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2508 ได้ประกอบพิธีผูกพันธสีมาเมื่อ 6 พฤษ